Met een nieuwe bril kijken naar het IJsselmeer

Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Dat oude gezegde klinkt de afgelopen honderd jaar zo nu en dan binnen familiebedrijf Smals. Als een grote klus met succes is afgerond. Of als het bedrijf een keer onverwacht achter het net vist. Zo ook nu bij plannen voor het IJsselmeer.

De Raad van State, Nederlands hoogste bestuursrechter, heeft gesproken. Gemeente De Fryske Marren mocht een streep zetten door het geplande zand- en natuureiland van Smals. In het IJsselmeer zou dat moeten verrijzen op het grondgebied van de gemeente. Nee dus. Jammer van een jaar of vijftien investeren en onderzoeken. Maar Smals gaat niet bij de pakken neerzitten. De rechterlijke duidelijkheid heropent weer deuren en schept nieuwe mogelijkheden.

Anders en beter
Zo’n vijftien jaar terug in de tijd: Smals wil via de aanleg van een eiland Nederland tientallen jaren verzekeren van een gestage stroom aan bouwgrondstoffen. Met een ideale samenstelling, op een door Rijksdeskundigen aanbevolen vindplek en duurzaam beschikbaar te maken. Op die wijze helpt het bedrijf voorkomen dat de noodzakelijke bouw van miljoenen woningen en andere bouwwerken stokt.

In de loop der jaren gaat Smals met andere ogen kijken naar de situatie op het IJsselmeer; meebewegend met veranderende opvattingen in de samenleving. Eerst ligt het accent op verstandig zand opdiepen via een eiland met meerwaarde voor de natuur. En nu dat op de geplande manier niet mag, draait Smals de zaken om. Wat zijn de bedreigingen en kansen van het IJsselmeergebied? Welke partijen, wensen en mogelijkheden spelen een rol? Waar is inspiratie uit te putten? En welke rol kan het bedrijf daarbij spelen?

Opbrengst van overleg
‘We maken een doorstart met een lege lei. Of op z’n minst met een halflege lei. Resie Reijnders, Directievoorzitter van Smals kijkt vooral vooruit. ‘Ons bedrijf is gebaat bij goede relaties, die de basis voor onze continuïteit vormen. We hebben de afgelopen periode met veel partijen al goede gesprekken gevoerd over mogelijke aanpassing van de plannen. De opbrengst daarvan nemen we natuurlijk mee en geven we waar mogelijk een plek. En op ons eigen verlanglijstje staan drie hoofdactiviteiten: zand opdiepen, zand verwerken en natuurontwikkeling. In het oude plan zijn ze alle drie op en rond het eiland gesitueerd. Maar dat is niet in steen gebeiteld. Het kan nog steeds, maar hoeft niet per se het geval te zijn.’

Inhaken op wensen
Resie Reijnders staat open voor alternatieve oplossingen. Die wil ze nu bij alle belanghebbenden en geïnteresseerden ophalen en na de zomer presenteren met een nieuwe aanpak. ‘Het kan zijn dat we te horen krijgen dat natuurontwikkeling elders meer tot zijn recht komt, bijvoorbeeld omwille van ecologische wensen of omdat burgers er dan beter van kunnen genieten. Nou, dan is er met ons over te praten om die activiteit los te knippen van het eiland en te koppelen aan andere initiatieven. Win-win.

En dan heb je het opdiepen van het bouwzand. Dat zand ligt op vaste plekken in het IJsselmeer. Daar kunnen we niks aan veranderen. Maar er zijn allerhande knoppen waaraan we zo nodig kunnen draaien: omvang van het gebied, spelen met dieptes, tijdsperiodes, volgorde van opdiepen.

En als de verwerking van het zand op een andere plek beter en aanvaardbaarder is, is bij Smals daarvoor gehoor. Natuurlijk blijven sommige randvoorwaarden overeind: het geheel moet rendabel en – niet te vergeten! – duurzaam zijn. In ieders belang.’