1. Projectstatus
a. Smals, wie is dat?
Smals is een familiebedrijf met ruim 135 jaar ervaring in de levering van bouwgrondstoffen in samenhang met een bredere gebiedsontwikkeling. Dat wil zeggen dat wij ons dagelijks bezighouden met het (her)inrichten van het buitengebied middels zand- en grindwinning in combinatie met maatschappelijke opgaven als natuurontwikkeling, recreatie, energieopwekking, waterveiligheid en waterbuffering.
b. Wat is de aanleiding voor dit projectvoornemen?
De slechte waterkwaliteit van de visvijver Hamelspoel nabij Herpen is al jaren een probleem. Bijna jaarlijks worden diverse maatregelen genomen tegen vissterfte en blauwalg. De Provincie Noord-Brabant heeft de plas, ontstaan uit een oude zandwinning, aangewezen als zogenaamde ‘spijtlocatie’. Smals ziet goede kansen om -in combinatie met zandwinning- de Hamelspoel en omgeving te versterken met een waterrijk natuurgebied en daarmee de terugkerende problemen structureel aan te pakken.
c. Wat is de stand van zaken?
Het initiatief zit op dit moment in de planvormingsfase. Er is nog geen vergunningsaanvraag ingediend. We zijn gestart met de participatie, diverse onderzoeken worden uitgevoerd en er wordt gewerkt aan een inrichtingsplan.
d. Wat is de verwachtte doorlooptijd tot dat een vergunningsaanvraag wordt ingediend?
We verwachten 2025 nodig te hebben om de nodigde onderzoeken uit te voeren, participatietraject te vervolgen, afspraken te maken met bevoegd gezag en tot
een concreet inrichtingsplan met bijbehorende fasering te komen. Als dit succesvol is doorlopen volgt in 2026 het indienen van een vergunningsaanvraag.
e. Wie gaat er over de verlening van de vergunning?
De provincie Noord-Brabant is eindverantwoordelijke in het verlenen van de benodigde vergunningen. Het Waterschap Aa en Maas en de gemeente Oss zijn hierbij intensief betrokken, zeker ook omdat zij eigenaar zijn van de Putwielen respectievelijk de Hamelspoel.
f. Welke onderzoeken moeten nog worden uitgevoerd?
Er moeten nog veel onderzoeken worden gedaan. Denk daarbij aan flora & fauna, luchtkwaliteit en akoestisch onderzoek. Dit gebeurt door externe bureaus die daarvoor specialisten in dienst hebben. De onderzoeken zijn onderdeel van de vergunningaanvraag en moeten worden goedgekeurd door het bevoegd gezag.
Het hydrologisch vervolgonderzoek is het eerstvolgende onderzoek waarmee wordt gestart. Momenteel loopt het offertetraject om mogelijke effecten van het projectvoornemen op de grondwaterstand en waterhuishouding in kaart te brengen.
Ook een vervolgonderzoek naar archeologie staat op de planning. Het betreft het veldonderzoek dat nodig is naar aanleiding van het bureauonderzoek.
2. Zandwinning
a. Hoe gaat het zand winnen in zijn werk?
Er wordt gewerkt met een elektrische zandzuiger. Die zuigt het zand op en pompt het naar het depot. zoals nu voorzien is de zandzuiger twaalf weken per jaar aan het werk op het water. Deze periode kan worden opgedeeld in bijvoorbeeld twee keer zes weken. De werkzaamheden vinden overdag op werkdagen plaats.
b. Waar gaat het zand naartoe?
Het zand dat vrijkomt in dit project wordt per vrachtwagen afgevoerd. De afzet zal daarom lokaal tot regionaal zijn, binnen een straal van ongeveer 40 kilometer. Binnen deze straal zijn verschillende projecten waar zand voor nodig is. Denk aan woningbouw in Oss, infrastructurele projecten, spooruitbreiding en dijkversterkingen.
c. Hoe lang duurt de uitvoering?
Het uitgangspunt is 10-12 jaar voor de uitvoering en herinrichting. We onderzoeken de mogelijkheden om dit te verkorten.
d. In hoeverre heeft het winnen van zand invloed op de activiteiten van de Gasunie?
In overleg met de Gasunie is geconcludeerd dat de ontwikkelingen op voldoende afstand zijn gelegen van de installatie in Ravenstein en daar geen invloed op hebben. Indien voorzieningen worden getroffen op of nabij de gasleidingen moet daarvoor een zettingsanalyse worden uitgevoerd.
e. Is er een elektriciteitsaansluiting nodig?
Om geëlektrificeerd te kunnen werken is stroom nodig. Daarover zijn we in contact met de netbeheerder en onderzoeken we verschillende opties.
3. Zanddepot
a. Wat gebeurt er op een zanddepot?
Op het zanddepot wordt zand gescheiden in verschillende soorten door een verwerkingsinstallatie. Hierna wordt het tijdelijk opgeslagen. Het zanddepot wordt omsloten door een groenwal. Voor een visuele indruk verwijzen we u naar de presentatie van de tweede inloopavond.
b. Waar komt het zanddepot?
De locatie van het zanddepot is nog niet definitief. We zoeken hiervoor binnen een straal van ca. 1km rondom de waterplas. De voorkeur is uiteraard zo dicht mogelijk bij de waterplas. Een veilige ontsluiting is daarbij een voorwaarde.
4. Verkeer en veiligheid
a. Hoeveel extra verkeer brengt het project met zich mee?
Op basis van 10-12 jaar uitvoering gaat het om ongeveer 40 vrachtwagens per dag. Dit zijn dus 80 vrachtbewegingen (heen en terug). Op de Dorpenweg (N277) worden nu dagelijks gemiddeld 7.200 verkeersbewegingen geteld. (Bron: Dataportaal Provincie Noord Brabant, Verkeersintensiteit Provinciale Wegen, Telpunt 277RAVE)
b. Hoe wordt de verkeersveiligheid gewaarborgd?
Hoe de vrachtwagens gaan rijden zal in nauw overleg met de gemeente en provincie worden vastgesteld. In overleg met de gemeente is ook een bureau ingeschakeld dat meekijkt en advies geeft.
c. Kun je zand winnen met bebouwing in de buurt?
Ja dit is mogelijk, al is iedere locatie uniek en is onderzoek nodig. Voor Smals is het winnen van zand in de nabije omgeving van bebouwing zeker geen uitzondering. Een voorbeeld uit de buurt is de uitbreiding van de Rooye Plas in Handel, gemeente Gemert-Bakel.
d. Blijft het gebied toegankelijk tijdens de uitvoering?
Het gebied wordt zo veel als mogelijk open en toegankelijk gehouden tijdens de uitvoering.
5. Herinrichting
a. Hoe groot en hoe diep wordt de uiteindelijke waterplas?
Op basis van het inrichtingsplan komt er circa 10 hectare water met oeverzone bij en circa 8 hectare natuurlijke herinrichting. In totaal ontstaat er een waterplas van ongeveer 21 hectare. Het water wordt op zijn diepste punt maximaal 17m.
b. Een fasering, wat moet ik me daar bij voorstellen?
Per jaar wordt gemiddeld 1 tot 2 ha afgegraven. De exacte volgorde van uitvoering wordt afgestemd met het waterschap om o.a. de waterkwaliteit van de Putwielen/Hertogswetering te blijven waarborgen.
Het afgraven van de bovengrond en het winnen van zand gaan hand in hand met natuurontwikkeling. Dat betekent dat er ook al nieuwe natuur wordt aangelegd tijdens, en mogelijk ook voorafgaand aan de werkzaamheden.
c. Wordt het uiteindelijk een recreatieplas?
Nee, het wordt geen recreatieplas. Het uitgangspunt is een natuurlijke inrichting, met een bijdrage aan de waterkwaliteit en ecologie. Daar past intensieve recreatie niet bij.
d. Wordt er gebiedsvreemd materiaal in de plas ingebracht?
Er is in de plannen geen sprake van verondieping, oftewel er wordt geen gebiedsvreemd materiaal in de waterplas ingebracht.
e. Hoe komen jullie tot de uiteindelijke inrichtingsschets?
Op basis van de diverse keukentafelgesprekken, de inloopavonden, een landschapsanalyse en de eerste onderzoeken zijn ontwerpuitgangspunten geformuleerd. Deze ontwerpuitgangspunten vormen de basis voor het nieuwe inrichtingsplan. Deze ontwerpuitgangspunten en de voorkeursvariant wordt tijdens de (nog te plannen) derde inloopavond gepresenteerd.
f. Komt de voormalige erfdijk terug in het landschap?
De voormalige erfdijk is vanuit landschappelijk/historisch oogpunt een belangrijk element in deze omgeving. Het volledig terugbrengen is -mede door de wisselende reacties- voor ons niet aan de orde. Uiteraard is dit wel een element wat de aandacht heeft in het ontwerp.
g. Wat houdt de samenwerking met Stichting Grazelands Rewilding in?
Stichting Grazelands Rewilding (voormalig Taurus) is betrokken bij de toekomstige ecologische verbinding Keent-Herperduin. De Hamelspoel e.o. valt binnen het zoekgebied voor deze verbinding. Wij kijken samen hoe we de plannen wat inrichting betreft op elkaar kunnen laten aansluiten.
h. Meer water, betekent dat ook meer ganzen?
Nee, dat hoeft niet. Met de inrichting wordt er rekening mee gehouden dat het voor ganzen zo onaantrekkelijk mogelijk wordt.
i. Wat levert dit plan de omgeving op?
Ons doel is om een gezond Hamelspoel achter te laten met lokale natuur, goede doorstroom en een geleidelijke overgang van het (agrarische) landschap naar water. Een gebied waar omwonenden graag een ommetje maken of even genieten van het uitzicht. Een plek om te vissen en waar het veilig is.
Het zand dat met de realisatie vrijkomt is bovendien beschikbaar voor lokale ontwikkelingen, zoals de aanleg van wegen, dijkprojecten en bouwen van woningen.
6. Participatie
a. Wie zitten er in de klankbordgroep?
Na de tweede inloopbijeenkomst is een klankbordgroep opgericht. In de klankbordgroep zitten betrokken inwoners van Herpen en Overlangel, vertegenwoordigers van de IVN, Herpen in Woord en Beeld, ZLTO regio Oss en visvereniging ’t Sluiske.
Verslag klankbordgroep 19 september 2024
Verslag klankbordgroep 30 november 2024
b. Hoe kan ik inbreng hebben of vragen stellen?
U kunt ten alle tijden contact opnemen met de projectleider Marloes Herms via het mailadres hamelspoel@smals.com of bellen met 0615034306. Wij staan u graag te woord.
Zodra we weer een stap verder zijn in het uitwerken van het plan, wordt een derde inloopbijeenkomst georganiseerd.